Dziś, gdy wszystko przenosi się do sieci, łatwo stracić kontrolę nad tym, kto ma dostęp do naszych danych. Kradzież tożsamości i próby wyłudzeń finansowych to coraz powszechniejszy problem, a numer PESEL, który jest przecież tak ważny w Polsce, staje się łakomym kąskiem dla oszustów. Na szczęście jest prosty sposób, żeby się przed tym zabezpieczyć – zastrzeżenie numeru PESEL. Chcę Ci wszystko dokładnie wyjaśnić: czym jest to zastrzeżenie, dlaczego warto je zrobić, kto może to zrobić i jak to krok po kroku wygląda. Powiem Ci też, w jakich sytuacjach jest to szczególnie ważne, a nawet obowiązkowe, i jak można to zastrzeżenie cofnąć, gdy będzie potrzebne. Moim celem jest to, żebyś czuł się pewnie i bezpiecznie ze swoimi danymi. Warto wiedzieć, że tę usługę promuje samo Ministerstwo Cyfryzacji, które chce, żebyśmy wszyscy byli bezpieczniejsi w internecie.
Czym właściwie jest zastrzeżenie numeru PESEL i dlaczego jest takie ważne?
Zastrzeżenie numeru PESEL polega na tym, że Twój numer trafia do specjalnego rejestru. To taki rządowy mechanizm, który ma zapobiec temu, żeby ktoś niepowołany użył Twojego numeru. Najlepsze jest to, że usługa jest całkowicie za darmo i dostępna dla każdego, kto ma PESEL. Ten rejestr to po prostu ważny element naszego cyfrowego bezpieczeństwa.
Dlaczego w ogóle warto się tym zainteresować? Jakie ryzyko ponosisz, jeśli tego nie zrobisz? Głównie chodzi o wyłudzenia. Oszuści mogą próbować wziąć na Ciebie kredyt, pożyczkę, podpisać umowę leasingową, a nawet otworzyć konto w banku. Widziałem raporty, np. z infoDOK, które pokazują, że takich prób jest naprawdę sporo. Co gorsza, mogą też wyrobić duplikat Twojej karty SIM, co ułatwi im przejęcie kont, albo doprowadzić do podpisania niekorzystnych aktów notarialnych, na przykład dotyczących Twojej nieruchomości. Każda z tych sytuacji to potem kłopoty na długie lata, zarówno prawne, jak i finansowe.
Nowe przepisy – obowiązkowa weryfikacja PESEL od 1 czerwca 2024 r.
Od początku czerwca 2024 roku zastrzeżenie PESEL nabrało jeszcze większego znaczenia. Dlaczego? Bo banki, firmy pożyczkowe i notariusze mają prawny obowiązek sprawdzać, czy Twój numer PESEL jest zastrzeżony. Jeśli tak, muszą odmówić wykonania pewnych usług. Co to oznacza w praktyce? Instytucje finansowe mają obowiązek odmówić, jeśli chcesz na przykład:
- Zawrzeć umowę o kredyt lub pożyczkę.
- Otworzyć nowe konto bankowe albo w SKOK-u.
- Zgodzić się na zmianę warunków umowy, która powiększy Twoje zadłużenie.
- Wypłacić z placówki gotówkę w kwocie przekraczającej określony limit.
- Dokonać czynności notarialnych dotyczących nieruchomości.
To naprawdę ważny krok, który ma nas lepiej chronić przed oszustami.
Kto może zastrzec swój numer PESEL?
Każdy, kto skończył 18 lat i ma numer PESEL. Dotyczy to zarówno Polaków, jak i obcokrajowców, którzy legalnie mieszkają w naszym kraju i mają PESEL. Czyli praktycznie każdy, kto posługuje się numerem PESEL, może skorzystać z tej ochrony.
A co w sytuacji, gdy sam nie możesz tego zrobić? Spokojnie, od czego są opiekunowie i pełnomocnicy. Jeśli masz na przykład orzeczenie o ubezwłasnowolnieniu albo pisemne pełnomocnictwo, Twoja rodzina lub ktoś zaufany może złożyć wniosek o zastrzeżenie lub cofnięcie zastrzeżenia Twojego numeru PESEL. Potrzebne będą odpowiednie dokumenty, które potwierdzą, że dana osoba ma prawo Cię reprezentować. Dzięki temu nawet osoby potrzebujące szczególnej troski są chronione.
Jak zastrzec PESEL krok po kroku?
Najszybciej i najwygodniej zrobisz to przez internet. Masz do wyboru dwie opcje:
- Aplikacja mObywatel: Jak już się zalogujesz, poszukaj opcji „Zastrzeż PESEL” i po prostu postępuj zgodnie z instrukcjami. To intuicyjne i zajmuje chwilkę.
- Portal gov.pl: Na oficjalnej stronie gov.pl też znajdziesz taką możliwość. Tutaj potrzebujesz bezpiecznego logowania przez Profil Zaufany, e-dowód albo podpis kwalifikowany.
Oba sposoby wymagają potwierdzenia Twojej tożsamości, a samo zastrzeżenie dzieje się praktycznie od razu.
Jeśli wolisz załatwić sprawę osobiście albo po prostu nie masz możliwości skorzystania z internetu, też jest opcja. Możesz to zrobić:
- W dowolnym urzędzie gminy: Pracownik urzędu pomoże Ci wypełnić potrzebny formularz.
- Na Poczcie Polskiej: To świetna opcja, szczególnie jeśli mieszkasz z dala od większych miast.
- W niektórych bankach: Coraz więcej banków oferuje taką usługę, więc warto zapytać.
Pamiętaj, żeby wziąć ze sobą wypełniony formularz „Wniosek o zastrzeżenie albo cofnięcie zastrzeżenia numeru PESEL” oraz swój ważny dowód osobisty lub paszport.
Niezależnie od tego, którą metodę wybierzesz – internetową czy osobistą – Twój numer PESEL zostanie zastrzeżony niemal natychmiast po potwierdzeniu Twojej tożsamości. Dostaniesz też potwierdzenie. System Rejestr PESEL jest na bieżąco aktualizowany, więc masz pewność, że ochrona działa od razu.
Kiedy i jak cofnąć zastrzeżenie numeru PESEL?
Czasem zdarza się, że musisz tymczasowo cofnąć zastrzeżenie, na przykład gdy chcesz wziąć kredyt hipoteczny, kupić coś na raty albo skorzystać z innej usługi finansowej, która od 1 czerwca 2024 r. wymaga sprawdzenia statusu Twojego PESEL. W takiej sytuacji po prostu cofasz zastrzeżenie przed złożeniem wniosku.
Procedura cofnięcia jest taka sama jak zastrzegania, więc możesz to zrobić przez:
- Aplikację mObywatel.
- Portal gov.pl.
- Osobiście w urzędzie gminy, na Poczcie Polskiej lub w niektórych bankach.
Wybierasz to, co dla Ciebie najwygodniejsze.
Jest też super opcja, która daje Ci możliwość ustawienia daty i godziny, kiedy zastrzeżenie ma zostać automatycznie przywrócone. To idealne rozwiązanie, jeśli cofasz je tylko na chwilę, na przykład na czas załatwienia konkretnej sprawy w banku. Po wszystkim Twój PESEL wróci do zastrzeżonego stanu. Funkcja ta jest dostępna przez portal mObywatel.gov.pl i aplikację mObywatel.
Chcesz wiedzieć, kto sprawdzał status Twojego PESEL? Bez problemu! Możesz zobaczyć historię takich weryfikacji. Dowiesz się, które instytucje i kiedy sprawdzały, czy Twój PESEL jest zastrzeżony. To daje Ci większą kontrolę i poczucie bezpieczeństwa.
Kiedy zastrzeżenie PESEL jest obowiązkowe lub bardzo zalecane?
Są sytuacje, kiedy system sam zastrzega Twój numer PESEL. Dzieje się tak na przykład, gdy zgłosisz utratę dowodu osobistego albo podejrzenie, że ktoś wykorzystuje Twoje dane. Dotyczy to także sytuacji, gdy rejestrowane są dane o zgonie. W takich przypadkach system sam dba o ochronę Twoich danych.
Poza tymi oficjalnymi sytuacjami, jest kilka momentów, kiedy naprawdę warto zastrzec PESEL dla własnego spokoju:
- Po wycieku danych: Jeśli dowiesz się, że Twoje dane mogły wyciec (na przykład przez strony takie jak bezpiecznedane.gov.pl), natychmiast zastrzeż PESEL. Ryzyko jest wtedy większe.
- Przed ważnymi transakcjami: Jeśli masz jakiekolwiek obawy o bezpieczeństwo swoich danych, albo planujesz jakieś większe transakcje finansowe, zastrzeżenie PESEL to dodatkowe zabezpieczenie.
- Zgodnie z zaleceniami Ministerstwa Cyfryzacji: Ministerstwo Cyfryzacji mocno zachęca do zastrzegania PESEL jako prostego i skutecznego sposobu na ochronę danych.
Twoja tożsamość – bezpieczeństwo w Twoich rękach
Zastrzeżenie numeru PESEL to naprawdę prosty, darmowy i bardzo skuteczny sposób na ochronę przed kradzieżą tożsamości i wyłudzeniami finansowymi. W dzisiejszych czasach, kiedy nasze dane są tak cenne i narażone na różne niebezpieczeństwa, jest to wręcz konieczność.
Pamiętaj, że to usługa szybka, dostępna online i osobiście, która chroni przed nieuprawnionym wykorzystaniem Twojego numeru w transakcjach finansowych. A jeśli potrzebujesz, możesz ją łatwo cofnąć. Zachęcam Cię, żebyś zrobił to od razu i zyskał spokój ducha.
FAQ – najczęściej zadawane pytaniao PESEL
Czy zastrzeżenie PESEL jest obowiązkowe?
Nie, to dobrowolna usługa. Ale system sam zastrzega PESEL w pewnych sytuacjach, np. po zgłoszeniu utraty dowodu.
Czy zastrzeżenie PESEL blokuje wszystkie transakcje?
Nie, blokuje głównie te transakcje finansowe i notarialne, które od 1 czerwca 2024 r. wymagają sprawdzenia statusu numeru w rejestrze. Codzienne sprawy zazwyczaj nie są problemem.
Jak długo trwa zastrzeżenie PESEL?
Jest natychmiastowe po potwierdzeniu tożsamości i trwa do momentu, aż sam je cofniesz.
Co zrobić, jeśli potrzebuję kredytu, a mój PESEL jest zastrzeżony?
Musisz tymczasowo cofnąć zastrzeżenie przed złożeniem wniosku. Możesz to zrobić przez mObywatela, gov.pl lub w urzędzie. System pozwala też na automatyczne ponowne zastrzeżenie.
Czy zastrzeżenie PESEL chroni przed wszystkimi oszustwami?
To bardzo silne zabezpieczenie przed wyłudzeniami finansowymi i kradzieżą tożsamości w kontekście transakcji bankowych czy notarialnych. Nie eliminuje jednak innych form oszustw, dlatego zawsze warto uważać na swoje dane.
Gdzie znajdę oficjalne informacje o zastrzeżeniu PESEL?
Najlepsze źródła to strony Ministerstwa Cyfryzacji (gov.pl) i Urzędu Ochrony Danych Osobowych (UODO).
Poszukujesz agencji SEO w celu wypozycjonowania swojego serwisu? Skontaktujmy się!
Paweł Cengiel
Cechuję się holistycznym podejściem do SEO, tworzę i wdrażam kompleksowe strategie, które odpowiadają na konkretne potrzeby biznesowe. W pracy stawiam na SEO oparte na danych (Data-Driven SEO), jakość i odpowiedzialność. Największą satysfakcję daje mi dobrze wykonane zadanie i widoczny postęp – to jest mój „drive”.
Wykorzystuję narzędzia oparte na sztucznej inteligencji w procesie analizy, planowania i optymalizacji działań SEO. Z każdym dniem AI wspiera mnie w coraz większej liczbie wykonywanych czynności i tym samym zwiększa moją skuteczność.
