CIT estoński – co to jest? Przewodnik po ryczałcie od dochodów spółek

Czy natychmiastowe opodatkowanie zysków hamuje rozwój Twojej firmy? Mam dla Ciebie rozwiązanie, które pozwala odroczyć płatność podatku, dając Twojej firmie oddech i środki na dalsze inwestycje. Mowa o Estońskim CIT, nazywanym też ryczałtem od dochodów spółek. To model opodatkowania, który zagościł w Polsce w 2021 roku, czerpiąc inspirację z estońskiego systemu podatkowego. Największą zaletą jest możliwość reinwestowania wypracowanych zysków bez konieczności natychmiastowego płacenia podatku dochodowego od osób prawnych. W tym artykule wyjaśnię Ci, czym dokładnie jest CIT estoński, jakie daje korzyści, ale też jakie niesie ze sobą wady i jakie warunki musisz spełnić, żeby z niego skorzystać. Myślę, że te informacje mogą być nieocenione dla właścicieli firm szukających optymalnych rozwiązań podatkowych. Całością tego systemu zarządza Ministerstwo Finansów, pilnując, by wszystko działało jak należy.

Czym właściwie jest CIT estoński?

CIT estoński to alternatywny sposób opodatkowania dochodów spółek, który sporo różni się od tradycyjnego CIT-u. Jego główna siła polega na odroczeniu zapłaty podatku do momentu wypłaty zysku (czyli dywidendy). W przypadku Standardowego CIT podatek płacisz na bieżąco od tego, co zarobisz. W praktyce oznacza to, że zyski, które zostają w firmie, możesz przeznaczyć na rozwój, inwestycje czy zwiększenie kapitału obrotowego, bez wcześniejszego odprowadzania podatku. Dla wielu firm, zwłaszcza tych z ambitnymi planami rozwojowymi, brak bieżącego opodatkowania zysków to kluczowa sprawa, która pozwala gromadzić kapitał.

Dodatkowo, CIT estoński oferuje po prostu niższe efektywne stawki podatkowe. Dla tak zwanych małych podatników, którzy spełniają określone kryteria, efektywna stawka wynosi około 20% (łącząc CIT i PIT), a dla większych firm jest to około 25%. W porównaniu do standardowego CIT, gdzie łączna stawka może sięgnąć nawet 34%, to spora różnica. Uproszczenie rozliczeń to kolejny plus tego systemu. Nie musisz prowadzić odrębnej rachunkowości podatkowej ani szczegółowej ewidencji podatkowej. Podstawą do naliczania podatku jest księgowość finansowa, co mocno odciąża Cię administracyjnie. Wreszcie, elastyczność finansowa jest niezaprzeczalna – spółki mogą swobodniej decydować o tym, kiedy wypłacić zyski, co przekłada się na lepszą płynność finansową i możliwość planowania strategicznych inwestycji. Z tego modelu korzystać mogą głównie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.) oraz spółki akcyjne (S.A.), a także inne formy prawne, pod pewnymi warunkami.

Główne zalety estońskiego CIT

CIT estoński daje firmom, które się na niego zdecydują, sporo konkretnych korzyści. Przede wszystkim jest to wspomniane już odroczenie podatku do momentu wypłaty zysków. To oznacza, że całe wypracowane zyski mogą zostać w firmie, zasilając kapitał obrotowy i pozwalając na pełne reinwestowanie środków na rozwój. Taka elastyczność finansowa bezpośrednio wpływa na lepszą płynność finansową Twojego przedsiębiorstwa. Co więcej, od 2021 roku, kiedy CIT estoński wszedł w życie w Polsce, jego popularność znacząco wzrosła. Na koniec września 2024 roku było 18 602 aktywnych podmiotów, które korzystały z tego rozwiązania. To świadczy o jego atrakcyjności i o tym, że przedsiębiorcy dostrzegają w nim zalety.

Kolejnym ważnym atutem są niższe efektywne stawki podatkowe. W przypadku małych podatników i firm dopiero zaczynających swoją drogę, efektywne opodatkowanie wynosi około 20% (łącząc CIT i PIT od dywidendy), a dla większych podmiotów jest to około 25%. W porównaniu do tradycyjnego CIT, gdzie stawki sięgają 26-34%, jest to naprawdę spora korzyść podatkowa, która może przełożyć się na szybszy wzrost i większą konkurencyjność firmy. Uproszczenie księgowości i rozliczeń to spore ułatwienie, zwłaszcza dla MŚP (małych i średnich przedsiębiorstw). Brak konieczności prowadzenia odrębnej rachunkowości podatkowej, ewidencji podatkowej czy sporządzania osobnych deklaracji podatkowych znacząco zmniejsza obciążenia administracyjne i potencjalne koszty obsługi księgowej.

• Poprawa płynności finansowej,
• Ułatwione pozyskiwanie finansowania,
• Niższe efektywne stawki podatkowe,
• Uproszczenie księgowości i rozliczeń.

Zwiększona dostępność kapitału w firmie sprawia, że przedsiębiorstwo staje się bardziej atrakcyjne dla banków i inwestorów, co ułatwia pozyskiwanie środków na dalszy rozwój. Dane pokazują, że CIT estoński może nawet przyczynić się do zwiększenia inwestycji o 2,9%, co podkreśla jego pozytywny wpływ na dynamikę gospodarczą. Lista szerokiego grona uprawnionych podmiotów obejmuje spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjne, proste spółki akcyjne, a także spółki komandytowe i komandytowo-akcyjne (choć tu są pewne ograniczenia). Dynamika wzrostu liczby użytkowników, która wyniosła „niemal czterdziestokrotny wzrost” w ciągu trzech lat, potwierdza, że jest to rozwiązanie, które firmy chętnie wybierają jako narzędzie wspierające ich rozwój.

Potencjalne wady i ryzyka związane z Estońskim CIT

Chociaż CIT estoński oferuje sporo korzyści, warto też wiedzieć o potencjalnych wadach i ryzykach, zanim zdecydujesz się na jego wybór. Główną wadą jest podatek od dystrybucji zysku. Jeśli Twoja firma regularnie wypłaca dywidendy wspólnikom, podatek CIT (i powiązany PIT) zapłacisz dopiero w momencie takiej wypłaty. Dla firm, które regularnie wypłacają dywidendy, może to oznaczać wyższe efektywne obciążenie w porównaniu do sytuacji, gdyby podatek był płacony na bieżąco, ale zgodnie z niższymi stawkami. To bezpośredni kontrast do Standardowego CIT, gdzie podatek płacisz od razu.

Istnieją też ograniczenia dotyczące struktury i działalności firmy. Spółki, które chcą korzystać z Estońskiego CIT, nie mogą posiadać znaczących udziałów w innych spółkach kapitałowych. Ponadto, ich przychody z tak zwanej działalności pasywnej (np. z odsetek, wierzytelności, praw autorskich, pożyczek, leasingu, a także przychodów z transakcji z podmiotami powiązanymi) nie mogą przekroczyć 50% ich całkowitych przychodów. Oznacza to, że musisz spełnić wymóg struktury przychodów i wymóg struktury właścicielskiej. Warto też zwrócić uwagę na ryzyko opodatkowania sankcyjnego. Jeśli będziesz zawierać transakcje z podmiotami powiązanymi, a ceny nie będą rynkowe, lub świadczenia od wspólników nie będą odpowiednio udokumentowane lub rynkowe, mogą zostać uznane za „ukryte zyski” i podlegać wyższemu opodatkowaniu. To sygnał, że warto uporządkować relacje biznesowe i dokumentację, zanim przejdziesz na CIT estoński.

Pamiętaj, że estoński CIT jest przeznaczony tylko dla spółek, co oznacza, że nie mogą z niego korzystać osoby fizyczne prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą. Dodatkowo, przepisy dotyczące Estońskiego CIT się zmieniają. Niedawne zmiany, zwane potocznie „Estońskim CIT 2.0”, zaostrzyły niektóre zasady, wprowadzając m.in. szerszą definicję „ukrytych zysków”. Eksperci podatkowi mają w związku z tym zróżnicowane zdania, wskazując na krytyczne uwagi i wyzwania związane z potencjalnym ograniczeniem atrakcyjności tego systemu. Jest też ryzyko utraty statusu Estońskiego CIT z powodu formalnych błędów, np. związanych ze zbyt późnym złożeniem sprawozdań finansowych.

Dla kogo jest CIT estoński? Kiedy jego wybór jest najbardziej opłacalny?

CIT estoński to rozwiązanie szczególnie korzystne dla pewnych typów firm, a jego opłacalność zależy od specyfiki działalności i strategii rozwojowej. Świetnie sprawdzi się w przypadku firm planujących reinwestowanie zysków. Jeśli Twoim głównym celem jest rozwój przedsiębiorstwa poprzez zakup sprzętu, zatrudnienie nowych pracowników lub ekspansję biznesu, a nie bieżąca dystrybucja zysków, odroczenie podatku będzie kluczowe. To także rozwiązanie dla firm, które nie wypłacają regularnie dywidendy. Im dłużej zysk zostaje w spółce, tym dłużej możesz korzystać z odroczenia podatkowego.

Szczególnie korzystny może być dla firm o wysokiej rentowności i niskich kosztach operacyjnych, które generują spore zyski i mogą przeznaczyć maksymalne środki na reinwestycje. Małe podatniki i startupy również mogą na tym skorzystać, nie tylko dzięki potencjalnie niższym efektywnym stawkom, ale także ze względu na poprawę płynności finansowej wynikającą z braku konieczności opłacania zaliczek na podatek. Ogólnie rzecz biorąc, jest to opcja dla firm nastawionych na rozwój i reinwestycję zysków, które chcą zwiększać swój potencjał produkcyjny, technologiczny lub rynkowy.

Dla kogo CIT estoński nie będzie najlepszym wyborem? Przedsiębiorstwa, których model biznesowy opiera się na regularnym wypłacaniu dywidend wspólnikom, mogą uznać ten system za mniej atrakcyjny, ponieważ podatek zostanie naliczony dopiero w momencie wypłaty. Podobnie, firmy posiadające bardzo pasywne źródła przychodów, które mogłyby przekroczyć 50% całkowitych przychodów, nie będą mogły skorzystać z tej formy opodatkowania. Trzeba też pamiętać o formalnych wymogach, które trzeba spełnić. Pozytywny wpływ Estońskiego CIT na gospodarkę jest prognozowany na szeroką skalę. Przewiduje się, że może on nawet podnieść długoterminowe PKB o około 2,1%, zwiększyć inwestycje o 2,9% oraz podnieść wynagrodzenia o 1,8%, co pokazuje jego wagę makroekonomiczną i potencjał stymulowania wzrostu gospodarczego.

Wymogi formalne i warunki utrzymania Estońskiego CIT

Żeby móc skorzystać z Estońskiego CIT i utrzymać ten status, firmy muszą spełnić kilka formalnych wymogów. Od 2025 roku podstawowe kryteria wyglądają następująco: forma prawna – spółka musi być spółką kapitałową, czyli sp. z o.o., S.A. lub prostą spółką akcyjną. Po drugie, ważny jest aspekt zatrudnienia: spółka musi zatrudniać co najmniej 3 osoby na umowę o pracę (pełne etaty) przez minimum 300 dni w roku podatkowym lub spełnić odpowiedni ekwiwalent zatrudnienia, utrzymując określone progi wynagrodzeń. Kolejnym istotnym wymogiem jest struktura przychodów: mniej niż 50% przychodów firmy może pochodzić z tak zwanych przychodów pasywnych, czyli odsetek, wierzytelności, praw autorskich, pożyczek, leasingu czy transakcji z podmiotami powiązanymi.

Bardzo restrykcyjny jest wymóg struktury właścicielskiej: właścicielami spółki muszą być wyłącznie osoby fizyczne, które nie posiadają udziałów ani akcji w innych spółkach kapitałowych, funduszach inwestycyjnych czy instytucjach wspólnego inwestowania. Nawet symboliczne posiadanie udziałów w innej spółce uniemożliwia korzystanie z Estońskiego CIT. Żeby formalnie przystąpić do systemu, trzeba złożyć do urzędu skarbowego formularz ZAW-RD (Zawiadomienie o wyborze estońskiego CIT), najpóniej do końca pierwszego miesiąca roku podatkowego. Od 2025 roku wchodzi też obowiązek prowadzenia elektronicznej księgowości i składania ksiąg rachunkowych w formie elektronicznej (JPK_KR) do Urzędu Skarbowego.

Dodatkowe wymogi to wymóg inwestycyjny, polegający na zwiększeniu wartości inwestycji o minimum 15% w ciągu dwóch lat – ten warunek obowiązywał już od początku stosowania estońskiego CIT. Jest też limit przychodów, który wynosi do 100 mln zł rocznie. Co ważne, wybór estońskiego CIT zobowiązuje do stosowania tej formy przez minimalny okres, wynoszący co najmniej 4 kolejne lata podatkowe. Potencjalna utrata prawa do estońskiego CIT może nastąpić w wyniku niespełnienia któregokolwiek z tych warunków, co wiąże się z dotkliwymi konsekwencjami podatkowymi. Szczególnie warto zwracać uwagę na formalne aspekty związane ze strukturą właścicielską i strukturą przychodów, a także na terminowość dokumentacji.

Wymóg	Szczegóły
Forma prawna	Spółka kapitałowa (sp. z o.o., S.A., PSA)
Zatrudnienie	Min. 3 osoby na umowę o pracę (pełny etat) przez min. 300 dni/rok lub ekwiwalent
Struktura przychodów	Mniej niż 50% przychodów z działalności pasywnej
Struktura właścicielska	Wyłącznie osoby fizyczne, nieposiadające udziałów/akcji w innych spółkach kapitałowych
Zawiadomienie	Formularz ZAW-RD do urzędu skarbowego do końca 1. miesiąca roku podatkowego
Księgowość	Elektroniczna księgowość, JPK_KR do US (od 2025 r.)
Inwestycje	Wzrost wartości inwestycji o min. 15% w ciągu 2 lat
Limit przychodów	Do 100 mln zł rocznie
Okres stosowania	Min. 4 kolejne lata podatkowe

 

Poszukujesz agencji SEO w celu wypozycjonowania swojego serwisu? Skontaktujmy się!