3DS – co to za format pliku i dlaczego nadal jest ważny? Kompletny przewodnik

Format pliku 3DS to coś, co kiedyś zrewolucjonizowało świat grafiki 3D. Opracowany przez Autodesk, służył do przechowywania modeli 3D i danych animacji. Jego nazwa wzięła się od pierwszego programu, 3D Studio, co czyni go jednym z najstarszych i najbardziej rozpoznawalnych standardów w branży. Chociaż dzisiaj mamy nowocześniejsze rozwiązania, warto przyjrzeć się, czym dokładnie jest format pliku 3DS, żeby zrozumieć, jak bardzo technologia 3D poszła do przodu.

Historia i pochodzenie formatu 3DS

Kiedyś format 3DS był podstawowym formatem plików dla pierwszych wersji programu Autodesk Studio DOS. Nazwa „3DS” to bezpośrednie nawiązanie do tej aplikacji – po prostu jej skrót. Z biegiem czasu, wraz z rozwojem technologii i programu, pojawiły się nowsze wersje, jak 3ds Max, które wprowadziły format MAX. Oferował on znacznie lepszą wydajność i więcej możliwości. Mimo to, format 3DS wciąż gdzieś tam funkcjonuje.

Co technicznie kryje się w pliku 3DS?

Plik 3DS opiera się na hierarchicznej budowie z wykorzystaniem tak zwanych „klocków” (ang. *chunks*). Każdy fragment danych jest w takim bloku, który zawiera identyfikatory i rozmiary danych. Dzięki temu programy łatwiej przetwarzają te informacje. Ponieważ jest to format binarny, pliki 3DS są dość małe, co sprawia, że ładują się szybciej niż formaty tekstowe. W plikach znajdziemy informacje o siatkach geometrycznych, materiałach, ustawieniach kamer czy oświetleniu. Co ważne, cała geometria obiektu w formacie 3DS musi być przedstawiona jako siatka trójkątów – to podstawowa zasada jego konstrukcji.

Główne ograniczenia techniczne formatu 3DS

Niestety, format 3DS ma kilka sporych wad, które ograniczają jego użycie dzisiaj:

• Format plików 3DS narzuca limit 65 536 wierzchołków i wielokątów na obiekt.
• Nazwy obiektów, świateł i kamer mogą mieć maksymalnie 10 znaków, a nazw materiałów do 16 znaków.
• Nazwy plików tekstur są ograniczone do krótkiego formatu SFN.
• Format 3DS nie obsługuje kierunkowych źródeł światła, które są standardem w nowoczesnych silnikach renderujących.
• Ze względu na swój „zamknięty” charakter, utrudnia swobodną edycję i manipulację modelami.
• Nie wspiera nowoczesnych funkcji, takich jak parametryczność, rozbudowane materiały, systemy kości (rigging) czy złożone animacje.

Zastosowania i kompatybilność formatu 3DS

Mimo tych ograniczeń, format 3DS wciąż znajduje swoje miejsce w niektórych niszach. Często wykorzystuje się go do tworzenia prostych modeli 3D, a także przy konwersji danych między różnymi programami. Jest też popularny w zastosowaniach akademickich, inżynieryjnych i architektonicznych, gdzie liczy się prostota i mały rozmiar pliku. Co więcej, wiele programów do grafiki 3D nadal obsługuje ten format, co zapewnia mu pewien poziom kompatybilności.

Jakie oprogramowanie obsługuje format 3DS?

Format 3DS jest kompatybilny z wieloma programami do grafiki 3D – zarówno do modelowania, renderowania, jak i przeglądania. Oto kilka najpopularniejszych:

• 3D Studio MAX (Autodesk) – jako program, który stworzył ten format.
• Maxwell Render – profesjonalny silnik renderujący z wtyczkami do wielu aplikacji 3D.
• Fusion 360 (Autodesk) – zaawansowane narzędzie CAD, które również obsługuje pliki 3DS.
• FreeCAD – darmowy, otwartoźródłowy modelarz parametryczny, który importuje i eksportuje dane w tym formacie.
• Autodesk Viewer – darmowa przeglądarka online, dzięki której można oglądać pliki 3DS bez instalacji.
• Inne internetowe narzędzia do przeglądania, takie jak serwis imagetostl.com.

Wsparcie ze strony tych programów, zwłaszcza Autodesk i FreeCAD, naprawdę ułatwia pracę z istniejącymi projektami i wymianę danych.

Jak 3DS wypada w porównaniu do nowoczesnych formatów plików (OBJ, FBX, glTF)?

Kiedy porównamy format 3DS z nowszymi standardami, takimi jak OBJ, FBX czy glTF, od razu widać ogromne różnice w możliwościach i zastosowaniach.

Cecha	Format 3DS	Format OBJ	Format FBX	Format glTF
Typ pliku	Binarny, starszy, ograniczony	Tekstowy, otwartoźródłowy	Binarny, autorski (Autodesk), szeroko stosowany	Binarny, otwartoźródłowy, zoptymalizowany
Obsługa animacji	Bardzo ograniczona lub brak	Brak	Rozbudowana, standard branżowy	Rozbudowana, zoptymalizowana dla webu i gier
Obsługa materiałów	Podstawowe	Podstawowe (poprzez pliki MTL)	Zaawansowana, obsługuje PBR (Physically Based Rendering)	Zaawansowana, obsługuje PBR
Rigging/Kości	Brak wsparcia	Brak wsparcia	Pełne wsparcie	Pełne wsparcie
Hierarchia sceny	Ograniczona	Brak	Pełne wsparcie	Pełne wsparcie
Rozmiar pliku	Mały, ale mniej efektywny	Większy (tekstowy)	Zoptymalizowany, kompaktowy	Bardzo zoptymalizowany, idealny do sieci
Kompatybilność	Głównie starsze oprogramowanie	Bardzo szeroka, uniwersalna	Standard branżowy dla silników gier i potoków VFX	Coraz szersza, kluczowy dla web 3D i AR/VR
Nowoczesne zastosowania	Projekty archiwalne, proste modele	Statyczne modele, łatwa wymiana danych	Złożone sceny, animacje, postacie, silniki gier, VFX	Web 3D, AR/VR, aplikacje mobilne, gry

Format 3DS wyraźnie ustępuje miejsca bardziej wszechstronnym formatom, takim jak FBX, który jest standardem w branży gier i efektów wizualnych, czy glTF, który zdobywa coraz większą popularność w aplikacjach internetowych i mobilnych. OBJ wciąż sprawdza się do prostych, statycznych modeli.

Podsumowanie: przyszłość i znaczenie formatu 3DS

Dzisiaj eksperci od grafiki 3D patrzą na format 3DS bardziej jak na ciekawostkę historyczną. Jego znaczenie sprowadza się głównie do tego, co wniosło kiedyś i do kompatybilności ze starszym oprogramowaniem. Dlatego wciąż bywa użyteczny do prostych konwersji czy archiwizowania starszych projektów. Z powodu licznych ograniczeń technicznych, takich jak limit wielokątów czy brak wsparcia dla zaawansowanych funkcji, specjaliści zdecydowanie polecają korzystanie z nowszych, bardziej wszechstronnych formatów plików 3D, jak FBX, OBJ czy glTF. Choć format 3DS wciąż jest obsługiwany przez wiele narzędzi, jego przyszłość w nowoczesnych procesach produkcyjnych jest mocno ograniczona. Jego rola sprowadza się do zapewnienia łączności z przeszłością, a nie do aktywnego rozwoju.

FAQ – najczęściej zadawane pytania o 3DS

Czy format 3DS obsługuje animacje?

Obsługa animacji w formacie 3DS jest bardzo ograniczona lub praktycznie nie istnieje, jeśli porównamy go z nowoczesnymi formatami, takimi jak FBX. Format ten po prostu nie był projektowany z myślą o złożonych animacjach postaci czy scen, co jest jego znaczącym minusem.

Dlaczego pliki 3DS są tak małe?

Pliki 3DS są zazwyczaj małe, ponieważ są w formacie binarnym i brakuje im zaawansowanych funkcji, takich jak obsługa skomplikowanych materiałów, riggowanie czy rozbudowane animacje. Mniej danych do zapisania oznacza mniejszy rozmiar pliku, ale niestety kosztem wszechstronności i możliwości.

Jakie są główne zalety formatu 3DS dzisiaj?

Główną zaletą formatu 3DS dzisiaj jest jego powszechna kompatybilność ze starszym oprogramowaniem i narzędziami, które mogą nie obsługiwać nowszych formatów. Dodatkowo, mały rozmiar plików może być przydatny do prostych konwersji lub archiwizacji danych, gdzie nie potrzebujemy niczego skomplikowanego.

Kiedy powinienem unikać używania formatu 3DS?

Powinieneś unikać formatu 3DS, gdy tworzysz złożone modele, projekty wymagające animacji, zaawansowanych materiałów, riggowania, albo gdy pracujesz w nowoczesnym procesie produkcyjnym. W takich sytuacjach znacznie lepsze będą formaty FBX lub glTF, które oferują o wiele więcej możliwości.

Czy 3ds Max nadal wspiera format 3DS?

Tak, 3ds Max od Autodesk nadal obsługuje format 3DS. To ważne, żeby zachować kompatybilność ze starszymi projektami i dla użytkowników, którzy muszą importować lub eksportować dane w tym formacie. Jednak przy tworzeniu nowych projektów zawsze rekomendujemy nowsze formaty.

 

Poszukujesz agencji SEO w celu wypozycjonowania swojego serwisu? Skontaktujmy się!