Zasiłek chorobowy – co to? Twój przewodnik po świadczeniu z ZUS w Polsce

Pomyśl o zasiłku chorobowym jak o siatce bezpieczeństwa finansowej – to świadczenie z ubezpieczenia społecznego, które dostaniesz, gdy jesteś objęty ubezpieczeniem chorobowym i z powodu choroby czy wypadku nie możesz pracować. Jest to naprawdę ważne wsparcie, które pomaga przetrwać trudne chwile, gdy choroba czy uraz wykluczają Cię z życia zawodowego. Wszystkie te zasady są określone w odpowiedniej ustawie. Za wypłatę zasiłku odpowiada Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Prawo do niego masz, jeśli opłacasz ubezpieczenie chorobowe – może być ono obowiązkowe albo dobrowolne. Naprawdę warto znać te zasady, bo dzięki nim będziesz wiedział, na czym stoisz, jeśli przyjdzie Ci skorzystać ze zwolnienia lekarskiego. Lepiej się przygotować, prawda?

Kto może liczyć na zasiłek chorobowy? Jakie są warunki i ile się czeka?

Żeby dostać zasiłek chorobowy w Polsce, musisz być objęty ubezpieczeniem chorobowym i spełnić kilka warunków. Najważniejsze to bycie ubezpieczonym i oczywiście utrata zdolności do pracy z powodu choroby, wypadku albo konieczności izolacji z powodu choroby zakaźnej. Do tego dochodzą jeszcze tak zwane okresy wyczekiwania.

Jeśli masz obowiązkowe ubezpieczenie chorobowe, prawo do zasiłku nabywasz zazwyczaj po 30 dniach nieprzerwanego ubezpieczenia. Gdy decydujesz się na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, poczekasz trochę dłużej – aż 90 dni. Ale spokojnie, są sytuacje, kiedy od razu możesz liczyć na zasiłek, bez żadnego czekania.

Oto kiedy nie obowiązuje okres wyczekiwania:

• Gdy niezdolność do pracy wynikła z wypadku w drodze do pracy lub z pracy.
• Jeśli masz co najmniej 10 lat wcześniejszego obowiązkowego ubezpieczenia.
• Gdy niezdolność do pracy jest efektem wypadku przy pracy.

Co więcej, zasiłek chorobowy przysługuje od pierwszego dnia niezdolności do pracy także osobom, które są np. emerytami lub rencistami. Oczywiście, muszą spełnić ustawowe warunki i być objęci odpowiednim ubezpieczeniem. Pamiętaj, że ZUS zawsze rozpatruje każdą sprawę indywidualnie, biorąc pod uwagę wszystkie okoliczności.

Jak obliczyć swój zasiłek chorobowy? Ile można dostać?

Wysokość zasiłku chorobowego to pewien procent podstawy wymiaru. A co to jest podstawa wymiaru? To średnie miesięczne wynagrodzenie brutto z ostatnich 12 miesięcy przed miesiącem, w którym zachorowałeś. Żeby ją obliczyć, sumujesz wypłaty z tych 12 miesięcy i dzielisz przez 12. Potem od tej kwoty odejmuje się składki na ubezpieczenia społeczne, które wynoszą łącznie 13,71%.

Zazwyczaj dostaniesz 80% tej podstawy wymiaru. Ale uwaga – są sytuacje, gdy przysługuje Ci 100%. Tak jest na przykład, gdy chorujesz w czasie ciąży albo niezdolność do pracy jest skutkiem wypadku przy pracy lub wypadku w drodze do pracy albo z pracy. A podczas pobytu w szpitalu dostaniesz 70% podstawy wymiaru, ale tylko po okresie, kiedy pracodawca wypłacał Ci jeszcze wynagrodzenie chorobowe.

Żeby było prościej, zobaczmy przykład: Wyobraź sobie, że Twoje średnie miesięczne wynagrodzenie brutto to 7 000 zł. Po odliczeniu składek społecznych (wychodzi koło 960 zł), podstawa do wyliczenia zasiłku to jakieś 6 040 zł. Dzieląc to przez 30 dni, dostajesz dzienną podstawę zasiłku w wysokości około 201,34 zł. Jeśli masz standardowe 80%, to dziennie dostaniesz około 161,07 zł. Za 10 dni takiego zwolnienia dostałbyś więc na rękę mniej więcej 1 610,70 zł brutto.

Trzeba jednak pamiętać, że to uproszczony przykład. Dokładne obliczenia mogą być bardziej skomplikowane, bo liczą się też różne dodatki do pensji, a czasem okresy krótsze niż miesiąc albo zmiana pracodawcy. Gdybyś miał jakiekolwiek wątpliwości, zawsze najlepiej zapytać w kadrach albo bezpośrednio w ZUS.

Jak długo można być na zasiłku chorobowym? Czy są jakieś limity?

Maksymalny czas pobierania zasiłku chorobowego jest określony przez prawo i wynosi zazwyczaj 182 dni w ramach jednego okresu zasiłkowego. Ale są wyjątki, które pozwalają na dłuższe pobieranie świadczenia. Jeśli chorujesz na gruźlicę albo jesteś w ciąży, możesz pobierać zasiłek nawet przez 270 dni.

Ważne jest też, jak liczone są te dni niezdolności do pracy i czy przerwy między chorobami mają znaczenie. Do okresu zasiłkowego wliczamy nie tylko dni, kiedy faktycznie chorowałeś, ale też przerwy między zwolnieniami, o ile nie przekraczają 60 dni. Jeśli przerwa jest dłuższa niż 60 dni, wtedy liczy się nowy okres zasiłkowy i limit dni jest naliczany od nowa.

Może się zdarzyć, że po zakończeniu pracy (np. umowy) nadal masz prawo do zasiłku chorobowego. Można go pobierać nawet przez 91 dni po ustaniu ubezpieczenia, ale trzeba spełnić dodatkowe formalności i warunki wskazane przez ZUS. To trochę bardziej skomplikowana procedura, która wymaga złożenia odpowiednich dokumentów i często oświadczeń.

A co, gdy wykorzystasz już limit 182 dni (lub 270 dni w szczególnych przypadkach)? Jeśli nadal nie jesteś w stanie pracować, a lekarze dają dobre rokowania co do powrotu do zdrowia, możesz starać się o świadczenie rehabilitacyjne. To świadczenie wypłacane przez ZUS, które może potrwać do 12 miesięcy, pod warunkiem, że spełnisz odpowiednie kryteria.

Jak załatwić zasiłek chorobowy? Od L4 do przelewu

Cały proces ubiegania się o zasiłek chorobowy jest dość prosty i składa się z kilku kroków. Zaczyna się od wizyty u lekarza, który wystawi Ci elektroniczne zwolnienie lekarskie (e-ZLA). To oficjalny dokument potwierdzający Twoją niezdolność do pracy i potrzebny czas na powrót do zdrowia.

Potem trzeba wypełnić odpowiedni wniosek o zasiłek chorobowy. Jeśli jesteś pracownikiem, zazwyczaj będzie to druk Z-3b. Po zakończeniu pracy stosuje się druk ZAS-53, ale mogą być też inne formularze, w zależności od Twojej sytuacji. Do wniosku musisz dołączyć potrzebne dokumenty, takie jak zaświadczenie o pobycie w szpitalu, karta wypadku (jeśli miałeś wypadek) czy inne dokumenty potwierdzające powód Twojej nieobecności.

• Pamiętaj o terminach: Wniosek o zasiłek chorobowy najlepiej złożyć w ciągu 6 miesięcy od ostatniego dnia zwolnienia lekarskiego. Po tym czasie Twoje roszczenie może się przedawnić.
• Gdzie złożyć dokumenty: Możesz to zrobić osobiście w oddziale ZUS, wysłać pocztą lub załatwić online przez Platformę Usług Elektronicznych (PUE) ZUS.

Twojego pracodawcy też dotyczy kilka ważnych spraw. Zazwyczaj to on wypłaca Ci tzw. wynagrodzenie chorobowe przez pierwsze 33 dni nieobecności (czasem krócej, np. 14 dni przy umowach zlecenia). Jeśli choroba trwa dłużej, pracodawca przekazuje dokumenty do ZUS, który przejmuje wypłatę zasiłku chorobowego. ZUS ma zazwyczaj 30 dni na rozpatrzenie Twojego wniosku i wypłatę zasiłku od momentu otrzymania wszystkich potrzebnych dokumentów.

Kilka liczb o zasiłkach chorobowych w Polsce

Statystyki dotyczące zasiłków chorobowych w Polsce pokazują, jak duża jest skala absencji chorobowej i jak system ubezpieczeń społecznych sobie z tym radzi. W ostatnich latach widać wyraźny wzrost zarówno liczby wystawianych zwolnień lekarskich, jak i ogólnej liczby dni nieobecności w pracy. To wszystko ma spory wpływ na finanse Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FUS).

Dla przykładu, w 2024 roku ZUS odnotował około 22 milionów zwolnień lekarskich, które objęły łącznie blisko 240 milionów dni nieobecności. Wypłaty zasiłków chorobowych również szły w górę, osiągając w tym samym roku poziom około 31 miliardów złotych. W pierwszych siedmiu miesiącach 2025 roku zanotowano już 16,4 miliona wystawionych zwolnień, co przekłada się na ponad 171 milionów dni nieobecności.

Najczęściej przyczyną nieobecności w pracy są:

• Problemy z układem mięśniowo-szkieletowym i tkanką łączną.
• Schorzenia układu oddechowego.
• Objawy związane z ciążą, porodem i połogiem.

Co ciekawe, większość zwolnień jest krótkoterminowa – większość trwa do 6 dni, a zwolnienia jednodniowe stanowią około 7,5%. ZUS regularnie publikuje te dane, co pozwala na analizę trendów i planowanie polityki społecznej.

Zasiłek chorobowy w pigułce

Zasiłek chorobowy to podstawa systemu ubezpieczeń społecznych, zapewniająca wsparcie finansowe, gdy nie możesz pracować z powodu choroby, wypadku lub innych określonych przyczyn. Aby go otrzymać, musisz mieć ubezpieczenie chorobowe i spełnić warunki okresu wyczekiwania, choć zdarzają się wyjątki.

Wysokość zasiłku to zazwyczaj 80% podstawy wymiaru, ale w pewnych sytuacjach (np. ciąża, wypadek przy pracy) możesz dostać 100%. Okres wypłaty zasiłku jest ograniczony – maksymalnie 182 dni, a w przypadku gruźlicy lub ciąży 270 dni. Żeby go dostać, potrzebujesz elektronicznego zwolnienia lekarskiego (e-ZLA) i musisz złożyć odpowiedni wniosek w ZUS.

Statystyki pokazują, że zasiłek chorobowy jest bardzo potrzebny i często wykorzystywany. Jego rola w zapewnieniu bezpieczeństwa finansowego jest nie do przecenienia. Zarówno pracodawcy, jak i sami ubezpieczeni powinni znać zasady jego przyznawania i wypłaty.

FAQ – najczęściej zadawane pytania o zasiłek chorobowy

Czy zasiłek chorobowy obejmuje tylko choroby?

Nie, zasiłek chorobowy obejmuje nie tylko choroby, ale również niezdolność do pracy spowodowaną wypadkiem przy pracy, wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy, a także odosobnieniem z powodu choroby zakaźnej.

Kto wypłaca zasiłek chorobowy – pracodawca czy ZUS?

Zasiłek chorobowy jest wypłacany etapami. Przez pierwsze 33 dni (lub 14 dni dla niektórych grup pracujących na umowach zlecenia) chorobowego wynagrodzenie wypłaca pracodawca jako tzw. wynagrodzenie chorobowe. Po tym okresie, jeśli niezdolność do pracy trwa nadal, wypłatę przejmuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS).

Ile dni można być na zwolnieniu lekarskim na koszt pracodawcy?

Pracownik zatrudniony na umowie o pracę ma prawo do wynagrodzenia chorobowego od pracodawcy przez pierwsze 33 dni niezdolności do pracy w roku kalendarzowym. Dla niektórych grup ubezpieczonych, np. wykonujących pracę na podstawie umowy zlecenia lub prowadzących działalność gospodarczą, okres ten wynosi 14 dni.

Czy można otrzymać zasiłek chorobowy po zwolnieniu z pracy?

Tak, jest to możliwe. Prawo do zasiłku chorobowego można zachować po ustaniu tytułu ubezpieczenia, na przykład po zakończeniu stosunku pracy. Istnieją jednak określone warunki proceduralne i czasowe, które należy spełnić, a prawo do świadczenia przysługuje zazwyczaj do 91 dni po ustaniu ubezpieczenia.

Jakie dokumenty są potrzebne do złożenia wniosku o zasiłek chorobowy?

Podstawowym dokumentem jest elektroniczne zwolnienie lekarskie (e-ZLA) wystawione przez lekarza. Należy również wypełnić odpowiedni wniosek do ZUS (np. Z-3b lub ZAS-53) i dołączyć wszelkie niezbędne załączniki potwierdzające okoliczności niezdolności do pracy, takie jak zaświadczenie o hospitalizacji czy karta wypadku.

Czy pracownik na umowie zlecenie ma prawo do zasiłku chorobowy?

Tak, pracownik na umowie zlecenia ma prawo do zasiłku chorobowego, pod warunkiem, że jest objęty dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym, które zostało zgłoszone do ZUS. Wówczas obowiązują go zasady dotyczące okresu wyczekiwania 90 dni.

Co się dzieje, gdy wykorzystam limit 182 dni zasiłku chorobowego?

Jeśli po wyczerpaniu limitu 182 dni (lub 270 dni w szczególnych przypadkach) nadal jesteś niezdolny do pracy, a rokowania co do odzyskania zdolności do pracy są dobre, możesz ubiegać się o świadczenie rehabilitacyjne. Jest to świadczenie wypłacane przez ZUS, które może trwać do 12 miesięcy.

 

Poszukujesz agencji SEO w celu wypozycjonowania swojego serwisu? Skontaktujmy się!