Zakładanie własnej firmy to ekscytujący, ale też często stresujący moment, zwłaszcza jeśli chodzi o finanse. Jedną z największych przeszkód dla początkujących przedsiębiorców w Polsce są wysokie składki na ubezpieczenia społeczne. Na szczęście mamy coś, co może ulżyć tym pierwszym krokom. Preferencyjny ZUS, nazywany też „ulgą dla nowych przedsiębiorców”, to sposób na obniżenie początkowych kosztów. Pozwala płacić niższe składki przez pierwsze dwa lata od założenia firmy. W tym przewodniku dowiesz się wszystkiego o tym, czym jest preferencyjny ZUS, kto może z niego skorzystać, jak działają te niższe składki i czym różnią się od tych standardowych w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (ZUS).
Czym jest preferencyjny ZUS i jak działa?
Preferencyjny ZUS to taka specjalna ulga dla tych, którzy dopiero zaczynają swoją przygodę z biznesem. Chodzi o to, żeby nie obciążać ich od razu zbyt mocno finansowo. Główna różnica między tym a standardowym ZUS-em polega na tym, jak liczy się składki. W preferencyjnym ZUS-ie składki społeczne oblicza się od kwoty, która wynosi 30% minimalnego wynagrodzenia brutto. To dużo mniej niż w standardowym ZUS-ie, gdzie podstawą jest 60% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Dzięki temu miesięczne koszty składek są naprawdę niskie, co bardzo pomaga na starcie i w rozwoju firmy.
Najważniejsze cechy preferencyjnego ZUS to:
- Czas trwania: Z tej ulgi możesz korzystać maksymalnie przez 24 miesiące kalendarzowe od dnia, gdy zarejestrowałeś firmę. Ten okres jest stały i nie można go przedłużyć, nawet jeśli zawiesisz działalność. Sam system ZUS pilnuje, żebyś wiedział, ile czasu Ci zostało.
- Niższa podstawa wymiaru składek: Jak już wspomniałem, podstawą jest 30% minimalnego wynagrodzenia brutto. Na przykład, jeśli w 2024 roku minimalne wynagrodzenie to 4242 zł, to podstawa do składek wynosiła około 1272,60 zł. W 2025 roku, kiedy płaca minimalna ma wynosić 4693,50 zł, podstawa składek to już 1408,05 zł.
- Co obejmują niższe składki: Obniżone składki to te na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe. Możesz też dobrowolnie opłacać składkę chorobową na preferencyjnych zasadach. Dodatkowo, korzystając z tej ulgi, jesteś zwolniony z obowiązkowych składek na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy.
Kto może skorzystać z preferencyjnych składek ZUS?
Z niższych składek ZUS mogą skorzystać osoby, które prowadzą pozarolniczą działalność gospodarczą, wspólnicy spółek cywilnych oraz osoby wykonujące wolne zawody (jak lekarze czy prawnicy), pod warunkiem, że zarejestrowali swoją działalność. Najważniejszy warunek to bycie nowym przedsiębiorcą. Oznacza to, że nie mogłeś prowadzić żadnej działalności gospodarczej przez ostatnie 60 miesięcy kalendarzowych przed datą rozpoczęcia obecnej firmy. Są jednak pewne wyjątki, na przykład jeśli poprzednia działalność trwała krócej niż 60 dni.
Co więcej, żeby skorzystać z tej ulgi, nie możesz w bieżącym ani w poprzednim roku kalendarzowym świadczyć usług dla swojego byłego pracodawcy, jeśli te usługi są takie same jak te, które wykonywałeś na etacie. Te zasady mają chronić przed nadużywaniem ulgi, która jest przeznaczona dla faktycznie nowych graczy na rynku. Prowadzenie działalności w formie spółki cywilnej czy wykonywanie wolnego zawodu też się kwalifikuje, o ile spełniasz pozostałe warunki.
Preferencyjny ZUS vs. Standardowy ZUS: Kluczowe Różnice
Główna różnica między preferencyjnym ZUS a tym standardowym, często zwanym „dużym ZUS-em”, to oczywiście wysokość podstawy, od której nalicza się składki społeczne, a co za tym idzie – ich miesięczna kwota.
W preferencyjnym ZUS składki liczone są od 30% minimalnego wynagrodzenia brutto, podczas gdy w standardowym ZUS podstawą jest 60% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. To fundamentalna zmiana, która mocno wpływa na finanse przedsiębiorcy.
Oto kluczowe różnice w skrócie:
| Cecha | Preferencyjny ZUS | Standardowy (duży) ZUS |
|---|---|---|
| Podstawa wymiaru składek | 30% minimalnego wynagrodzenia | 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia |
| Przykładowa podstawa w 2025 | ok. 1400 zł | ok. 5200 zł (60% z 8673 zł) |
| Przykładowa wysokość składki emerytalnej | ok. 273 zł | ok. 1016 zł |
| Łączna wysokość składek (miesięcznie) | ok. 400-450 zł | ok. 1700-1800 zł |
| Okres stosowania | pierwsze 24 miesiące działalności | Po zakończeniu okresu preferencyjnego |
Jak widzisz, przejście ze składek preferencyjnych na standardowe to niemal czterokrotny wzrost miesięcznych zobowiązań wobec ZUS. Dlatego tak ważne jest, żeby mądrze planować finanse i mieć na uwadze ten przyszły wzrost kosztów.
Co dzieje się po zakończeniu preferencyjnego ZUS?
Po upływie 24 miesięcy, gdy korzystałeś z ulgi na preferencyjne składki ZUS, musisz wrócić do standardowego systemu opłacania składek. To oznacza znaczący wzrost miesięcznych kosztów prowadzenia działalności. Dla wielu firm, które przyzwyczaiły się do niższych obciążeń, może to być spore wyzwanie.
W tym momencie możesz zastanowić się nad inną formą wsparcia, jaką jest Mały ZUS Plus. To program dla mikroprzedsiębiorców, w którym wysokość składek zależy od tego, ile zarobiłeś w poprzednim roku podatkowym. Z tej ulgi możesz korzystać maksymalnie przez 3 lata w ciągu 10 lat, a po jej zakończeniu trzeba zrobić co najmniej 2 lata przerwy od płacenia obniżonych składek (według najnowszych przepisów). Jeśli jednak nie kwalifikujesz się do Małego ZUS Plus lub Twoje dochody są za wysokie, musisz przygotować się na opłacanie pełnych składek ZUS. To właśnie wtedy strategiczne planowanie finansowe staje się kluczowe dla stabilności firmy.
Opinie ekspertów o preferencyjnym ZUS i skutkach zmian
Eksperci od ubezpieczeń społecznych i ekonomii generalnie pozytywnie oceniają preferencyjny ZUS. Uważają, że obniżenie początkowych kosztów przez pierwsze 24 miesiące jest kluczowe, aby zmniejszyć ryzyko upadłości na wczesnym etapie rozwoju firmy. Pozwala to zaoszczędzone pieniądze zainwestować w rozwój firmy, marketing czy pozyskiwanie nowych klientów.
Jednak eksperci często zwracają uwagę na pewne minusy i potencjalne problemy. Podkreślają, że dwuletni okres ulgi jest dość krótki, a nagły wzrost kosztów po jej zakończeniu może być dużym obciążeniem dla firm, które nie zdążyły jeszcze zbudować stabilnych przychodów.
Preferencyjne składki ZUS to ważny element wspierający początkujące firmy w Polsce. Pozwalają nowym przedsiębiorcom przetrwać najtrudniejszy okres startowy, kiedy budują swoją pozycję na rynku. Kluczowe jest jednak, aby firmy planowały przejście na pełne składki i szukały strategii rozwoju, które to ułatwią.
Niektórzy specjaliści uważają, że system wymaga dalszej optymalizacji, żeby lepiej odpowiadał na faktyczne potrzeby przedsiębiorców i unikał zbyt gwałtownego skoku kosztów. Argumentują, że lepszym rozwiązaniem mogłoby być stopniowe podnoszenie składek lub rozszerzenie mechanizmów takich jak Mały ZUS Plus.
Wprowadzenie preferencyjnego systemu na pewno stymuluje przedsiębiorczość i może przyczynić się do wzrostu gospodarczego poprzez zwiększenie liczby nowo zakładanych firm. Jego ewentualne zniesienie mogłoby z kolei zmniejszyć liczbę nowych firm, podnieść koszty prowadzenia działalności i obniżyć rentowność istniejących przedsiębiorstw, co negatywnie wpłynęłoby na gospodarkę.
Podsumowanie: Dlaczego warto skorzystać z preferencyjnego ZUS?
Preferencyjny ZUS to naprawdę korzystne rozwiązanie dla każdego, kto planuje otworzyć własną firmę w Polsce i spełnia określone warunki. Jego główna zaleta to znaczące obniżenie miesięcznych kosztów składek społecznych przez pierwsze dwa lata działania firmy. Dzięki temu łatwiej wejść na rynek, poprawia się płynność finansowa w kluczowej fazie startu i zyskujesz przestrzeń na rozwój.
Jeśli właśnie zaczynasz działalność i spełniasz kryteria – czyli nie prowadziłeś firmy przez ostatnie 60 miesięcy – zdecydowanie warto pomyśleć o tej formie wsparcia. To proste narzędzie, które może mieć duży wpływ na sukces Twojego nowego przedsięwzięcia, zmniejszając początkowe obciążenia i pozwalając Ci skupić się na budowaniu biznesu.
FAQ – najczęściej zadawane pytania o preferencyjny ZUS
Czy preferencyjny ZUS to to samo co „Ulga na start”?
Nie, „Ulga na start” to 6 miesięcy całkowitego zwolnienia z podstawowych składek społecznych (z wyłączeniem dobrowolnej składki chorobowej). Preferencyjny ZUS to obniżone składki społeczne przez kolejne 24 miesiące. Można skorzystać z ulgi na start, a potem z preferencyjnego ZUS, albo od razu z preferencyjnego ZUS, jeśli nie wykorzystałeś ulgi na start.
Czy okres 24 miesięcy preferencyjnego ZUS można zawiesić?
Nie, okres 24 miesięcy jest liczony kalendarzowo od momentu rozpoczęcia działalności. Zawieszenie działalności gospodarczej nie wstrzymuje biegu tego okresu. Po jego upływie przedsiębiorca musi przejść na standardowe składki.
Co się stanie, jeśli przekroczę limit 60 miesięcy bez prowadzenia działalności?
Jeśli w ciągu ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych prowadziłeś już działalność gospodarczą (z pewnymi wyłączeniami, np. działalność trwająca krócej niż 60 dni), nie będziesz mógł skorzystać z preferencyjnego ZUS.
Czy preferencyjny ZUS obejmuje składkę zdrowotną?
Nie, preferencyjne składki dotyczą wyłącznie składek społecznych (emerytalne, rentowe, wypadkowe, ewentualnie chorobowe). Składka zdrowotna jest naliczana na odrębnych zasadach, zależnych od formy opodatkowania (np. ryczałt od przychodu lub procent od dochodu).
Czy można skorzystać z preferencyjnego ZUS, jeśli prowadziłem działalność gospodarczą przez mniej niż 60 dni w przeszłości?
Tak, zazwyczaj istnieje taka możliwość. Jeśli Twoja poprzednia działalność gospodarcza trwała krócej niż 60 dni, warunek nieprowadzenia działalności przez ostatnie 60 miesięcy jest uznawany za spełniony.
Po ilu miesiącach od rozpoczęcia działalności można przejść na Mały ZUS Plus?
Z Małego ZUS Plus można zacząć korzystać po zakończeniu okresu 24 miesięcy opłacania składek na preferencyjnym ZUS (lub po wykorzystaniu ulgi na start i preferencyjnego ZUS, jeśli były stosowane). Oznacza to, że przejście na Mały ZUS Plus następuje po upływie łącznego 30-miesięcznego okresu ulg (6 miesięcy ulgi na start + 24 miesiące preferencyjnego ZUS).
Poszukujesz agencji SEO w celu wypozycjonowania swojego serwisu? Skontaktujmy się!
Paweł Cengiel
Cechuję się holistycznym podejściem do SEO, tworzę i wdrażam kompleksowe strategie, które odpowiadają na konkretne potrzeby biznesowe. W pracy stawiam na SEO oparte na danych (Data-Driven SEO), jakość i odpowiedzialność. Największą satysfakcję daje mi dobrze wykonane zadanie i widoczny postęp – to jest mój „drive”.
Wykorzystuję narzędzia oparte na sztucznej inteligencji w procesie analizy, planowania i optymalizacji działań SEO. Z każdym dniem AI wspiera mnie w coraz większej liczbie wykonywanych czynności i tym samym zwiększa moją skuteczność.
