EBITDA – co to jest, jak obliczyć i dlaczego warto znać ten wskaźnik?

Zastanawiałeś się kiedyś, jak ocenić prawdziwą siłę operacyjną firmy, niezależnie od jej zadłużenia czy obciążeń podatkowych? Tutaj z pomocą przychodzi EBITDA (Earnings Before Interest, Taxes, Depreciation, and Amortization). To finansowa miara, która pokazuje zysk firmy przed uwzględnieniem odsetek, podatków, a także niepieniężnych kosztów amortyzacji środków trwałych i wartości niematerialnych. Co prawda EBITDA nie jest formalnie częścią Zasad Rachunkowości (GAAP), ale odgrywa ogromną rolę przy wycenie firm i w decyzjach kredytowych. Przyjrzymy się bliżej, czym jest EBITDA, jak ją policzyć, jakie ma plusy i minusy, a także jak ważna jest w analizie finansowej, w tym w kontekście wskaźnika EV/EBITDA.

Czym jest EBITDA? Podstawy rentowności operacyjnej

EBITDA (Earnings Before Interest, Taxes, Depreciation, and Amortization) to wskaźnik, który pomaga nam zrozumieć, ile tak naprawdę zarabia sama podstawowa działalność firmy. Pozwala on wyizolować zysk operacyjny, zanim dodamy koszty finansowania, zapłacimy podatki i odejmiemy koszt zużycia aktywów. Rozłóżmy to na czynniki pierwsze:

• Zysk (Earnings): To nasz punkt wyjścia – podstawowy zysk, który firma wygenerowała ze swojej działalności.
• Przed Odsetkami (Before Interest): Oznacza to, że nie liczymy kosztów odsetek od kredytów czy pożyczek.
• Przed Podatkami (Before Taxes): Pomijamy tutaj wpływ podatku dochodowego, który może się bardzo różnić w zależności od kraju.
• Przed Amortyzacją (Before Depreciation): Wyłączamy koszty związane ze zużyciem rzeczowych aktywów, takich jak maszyny czy budynki. To koszty niepieniężne, które rozkładają cenę zakupu aktywa na lata jego używania.
• Przed Amortyzacją Wartości Niematerialnych (Before Amortization): Nie bierzemy pod uwagę kosztów umorzenia wartości niematerialnych, takich jak patenty czy licencje – one również są niepieniężne.

Chodzi o to, żeby wyczyścić wynik z elementów, które nie wynikają bezpośrednio z bieżącej, codziennej działalności firmy. Dzięki temu łatwiej porównać jej wyniki z innymi, nawet jeśli mają inne kredyty, płacą inne podatki lub inaczej rozkładają koszty zużycia aktywów. W przeciwieństwie do zysku netto, który jest wynikiem „na koniec dnia”, EBITDA skupia się na tym, ile pieniędzy generuje rdzeń działalności. Ważne jest, że ani Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (MSSF), ani Ogólnie Przyjęte Zasady Rachunkowości (GAAP) nie definiują EBITDA jako oficjalnego wskaźnika, co czasami prowadzi do pewnych nieścisłości w jej obliczaniu.

Jak obliczyć EBITDA: Dwie powszechne metody

Polubienie EBITDA sprawia, że obliczenie jej jest zazwyczaj proste, ponieważ potrzebne dane firmy najczęściej udostępniają w swoich raportach finansowych. Są dwie główne drogi, żeby do tego dojść:

Metoda zysku netto

Zaczynamy od zysku netto, a potem dodajemy z powrotem te koszty, które wcześniej od niego odjęliśmy. Wzór wygląda tak:

EBITDA = Zysk Netto + Odsetki + Podatki + Amortyzacja + Amortyzacja Wartości Niematerialnych

Weźmy przykład: jeśli firma zarobiła netto 100 000 zł, zapłaciła 10 000 zł odsetek, 20 000 zł podatków, a koszty amortyzacji (zarówno rzeczowych, jak i niematerialnych) wyniosły razem 15 000 zł, to jej EBITDA wyniesie:

100 000 zł + 10 000 zł + 20 000 zł + 15 000 zł = 145 000 zł.

Ta metoda jest często wybierana, bo zysk netto jest zazwyczaj widoczny na rachunku zysków i strat. To całkiem skuteczne narzędzie, żeby spojrzeć na EBITDA z perspektywy zysku netto.

Metoda zysku operacyjnego

Druga popularna metoda wykorzystuje zysk operacyjny, znany też jako EBIT (Earnings Before Interest and Taxes). Wzór jest wtedy prostszy:

EBITDA = Zysk Operacyjny + Amortyzacja + Amortyzacja Wartości Niematerialnych

Zysk operacyjny (EBIT) to zysk firmy przed odjęciem odsetek i podatków. Używając tej metody, po prostu bierzemy zysk operacyjny i dodajemy do niego koszty amortyzacji. W naszym przykładzie, jeśli firma miała zysk operacyjny 130 000 zł, a amortyzacja to 15 000 zł, to:

130 000 zł + 15 000 zł = 145 000 zł.

Ta metoda jest często stosowana, bo zysk operacyjny już wyklucza odsetki i podatki, co upraszcza sprawę. Obliczenia za pomocą metody zysku operacyjnego również pokazują wartościowe informacje o EBITDA. Fakt, że te dane są łatwo dostępne w sprawozdaniach finansowych, sprawia, że obliczenie EBITDA nie jest wielkim wyzwaniem dla inwestorów i analityków.

Zalety stosowania EBITDA w analizie finansowej

To, że EBITDA jest tak popularna w analizie finansowej, wynika z kilku ważnych powodów. Jej największa siła tkwi w skupieniu na tym, co najważniejsze dla podstawowej działalności firmy.

• Skupienie na podstawowej wydajności operacyjnej: Kiedy wykluczamy koszty finansowe, podatki i niepieniężne koszty amortyzacji, EBITDA pozwala nam ocenić, jak firma radzi sobie z generowaniem zysków ze swojej głównej działalności. Dostajemy dzięki temu czystszy obraz tego, czy sam biznes działa dobrze, niezależnie od tego, jak jest finansowany czy jakie ma podatki.
• Ułatwienie porównań: To jedna z największych zalet EBITDA – pozwala na porównywanie firm „jabłko do jabłka”. Ponieważ wskaźnik ten jest neutralny wobec struktury kapitałowej (czyli tego, ile firma ma długu i jakie ma koszty odsetek), systemu podatkowego (różne stawki podatkowe) czy metod rachunkowości (różnice w amortyzacji), możemy sprawniej porównać rentowność operacyjną różnych przedsiębiorstw. Jest to szczególnie przydatne przy analizowaniu takich branż jak:
  • Branża IT i technologiczna
  • Opieka zdrowotna i biotechnologia
  • Telekomunikacja
  • Energetyka i usługi komunalne
  • Handel i produkcja
• Użyteczność w wycenie: EBITDA jest często używana przy fuzjach i przejęciach (M&A) oraz w modelowaniu finansowym. Stanowi ona punkt wyjścia do szacowania wartości firmy, ponieważ jest uważana za przybliżenie przepływów pieniężnych z działalności operacyjnej.
• Punkt wyjścia do analizy przepływów pieniężnych: Choć sama EBITDA nie jest przepływem pieniężnym, to dobry punkt startowy do jego oszacowania. Po uwzględnieniu wydatków kapitałowych (Capex) oraz zmian kapitału obrotowego, możemy uzyskać bardziej realistyczny obraz wolnych przepływów pieniężnych. Dzięki temu wiemy, ile gotówki firma faktycznie generuje po reinwestycjach.
• Szybka ocena możliwości: EBITDA daje szybki pogląd na potencjał zarobkowy firmy, pozwalając inwestorom i menedżerom szybko ocenić jej kondycję operacyjną bez zagłębiania się w skomplikowane detale księgowe.

Dzięki tym zaletom EBITDA jest nieocenionym narzędziem dla wielu osób zajmujących się finansami.

Wady i krytyka EBITDA

Mimo swoich zalet, EBITDA ma też istotne wady i często jest krytykowana. Głównie chodzi o to, że pomija pewne koszty, które realnie wpływają na kondycję finansową firmy i jej zdolność do generowania gotówki.

• Ignorowanie kosztów finansowych (odsetki i podatki): Wykluczenie kosztów odsetek i podatków może dać fałszywy obraz kondycji finansowej firmy i jej zdolności do obsługi długu. Wysokie odsetki czy podatki znacząco obniżają zysk netto, a EBITDA tego nie pokazuje.
• Wykluczenie wydatków kapitałowych (Capex): To jeden z najpoważniejszych zarzutów wobec EBITDA, szczególnie w branżach, gdzie potrzeba dużo inwestycji w sprzęt. Amortyzacja środków trwałych, nawet jeśli jest kosztem niepieniężnym, mówi nam o zużyciu aktywów, które trzeba będzie kiedyś wymienić. Pomijanie wydatków kapitałowych (Capex), czyli faktycznych inwestycji w sprzęt, może prowadzić do przesadnego optymizmu co do rentowności. Nawet Warren Buffett, znany inwestor, wielokrotnie powtarzał, że EBITDA może być „bez znaczenia”, jeśli nie uwzględnia się kosztów kapitałowych.
• Nie uwzględnianie zmian kapitału obrotowego: EBITDA nie bierze pod uwagę zmian w poziomie zapasów, należności czy zobowiązań handlowych. Te zmiany kapitału obrotowego mają bezpośredni wpływ na przepływy pieniężne firmy, a ich pominięcie może zafałszować obraz faktycznej płynności.
• Brak standaryzacji i potencjał do manipulacji: Ponieważ EBITDA nie jest wskaźnikiem zdefiniowanym przez GAAP lub IFRS, firmy mają pewną swobodę w jego obliczaniu. Często spotyka się tzw. „skorygowaną EBITDA” (adjusted EBITDA), która może wykluczać różne pozycje. To utrudnia porównania i czasem służy do ukrywania problemów finansowych.
• Może maskować ryzyko i jakość zysków: EBITDA nie pokazuje, czy zyski są stabilne, jaki jest potencjał wzrostu ani jakie jest ryzyko związane z działalnością. Firma z wysoką EBITDA, ale niestabilnymi przychodami lub dużymi kosztami stałymi, może być bardziej ryzykowna, niż ten wskaźnik sugeruje.
• Może przeszacowywać przepływy pieniężne: Wszystko to razem – pomijanie kosztów finansowych, inwestycji kapitałowych i zmian w kapitale obrotowym – może dawać zbyt optymistyczny obraz zdolności firmy do generowania gotówki.

Podsumowując, EBITDA jest użytecznym narzędziem do oceny podstawowej rentowności operacyjnej, ale jej wady znacząco ograniczają jej przydatność, gdy jest analizowana w oderwaniu od innych wskaźników.

EBITDA w porównaniu z innymi wskaźnikami rentowności: EBIT i zysk netto

Żeby w pełni zrozumieć, gdzie EBITDA plasuje się w analizie finansowej, warto porównać ją z innymi wskaźnikami rentowności, takimi jak zysk operacyjny (EBIT) i zysk netto. Każdy z tych wskaźników daje inną perspektywę na wyniki finansowe firmy.

• EBITDA (Earnings Before Interest, Taxes, Depreciation, and Amortization): Skupia się na rentowności operacyjnej, wykluczając odsetki, podatki, amortyzację środków trwałych i wartości niematerialnych. Jest najbardziej przydatna do porównywania podstawowej wydajności operacyjnej między firmami, niezależnie od ich struktury kapitałowej, obciążeń podatkowych czy polityki rachunkowości.
• Zysk Operacyjny (EBIT – Earnings Before Interest and Taxes): Ten wskaźnik jest bardziej zachowawczy niż EBITDA, ponieważ uwzględnia koszty amortyzacji środków trwałych i wartości niematerialnych. EBIT odzwierciedla zysk z podstawowej działalności operacyjnej po odjęciu kosztów związanych z używaniem aktywów, ale przed odliczeniem odsetek i podatków. To lepsza miara rzeczywistego zysku operacyjnego, szczególnie dla firm z dużym majątkiem.
• Zysk Netto: To ostateczny wynik finansowy firmy, po uwzględnieniu wszystkich przychodów i wszystkich kosztów, w tym odsetek, podatków, amortyzacji (zarówno środków trwałych, jak i wartości niematerialnych) oraz innych potencjalnych wydatków. Zysk netto pokazuje, ile zysku faktycznie zostaje dla akcjonariuszy po uregulowaniu wszystkich zobowiązań.

Poniższa tabela podsumowuje kluczowe różnice:

Wskaźnik	Uwzględnia	Wyklucza	Cel/Zastosowanie
EBITDA	Zysk operacyjny bez odsetek, podatków, amortyzacji środków i wartości niematerialnych	Odsetki, podatki, amortyzacja środków trwałych, amortyzacja wartości niematerialnych	Pomiar podstawowej rentowności operacyjnej i generowania gotówki, porównania między firmami
Zysk Operacyjny (EBIT)	Przychody operacyjne, koszty operacyjne, amortyzacja środków i wartości niematerialnych	Odsetki, podatki	Zysk z podstawowej działalności po uwzględnieniu zużycia aktywów
Zysk Netto	Wszystkie przychody	Wszystkie koszty, w tym odsetki, podatki, amortyzacja środków i wartości niematerialnych	Ostateczny zysk dostępny dla akcjonariuszy

Zazwyczaj EBITDA pokaże wyższy poziom zysku niż zysk operacyjny czy zysk netto, ponieważ pomija koszty, które obniżają ostateczny wynik. Zrozumienie tych różnic jest kluczowe dla poprawnej interpretacji wyników finansowych firmy.

Znaczenie EBITDA w wycenie: mnożnik EV/EBITDA

EBITDA odgrywa znaczącą rolę w analizie wycen spółek, szczególnie w kontekście mnożnika EV/EBITDA (Enterprise Value to EBITDA). To jeden z najczęściej stosowanych wskaźników wyceny, który pomaga określić wartość przedsiębiorstwa.

• Czym jest EV/EBITDA?: Ten wskaźnik dzieli Wartość Przedsiębiorstwa (Enterprise Value – EV) przez EBITDA firmy. Wartość Przedsiębiorstwa (EV) to całkowita wartość spółki, która obejmuje jej wartość rynkową, dług, udziały mniejszościowe oraz akcje uprzywilejowane, jednocześnie odejmując gotówkę i jej ekwiwalenty.
• Dlaczego EBITDA jest ważna?: EBITDA świetnie nadaje się do mnożników wyceny, ponieważ jej cechy – neutralność wobec struktury kapitałowej i skupienie na działalności operacyjnej – zapewniają bardziej spójną podstawę do porównań. Kiedy wykluczamy odsetki i podatki, które mogą się znacznie różnić między firmami, oraz niepieniężne koszty amortyzacji, EBITDA dostarcza danych o zyskach z podstawowej działalności, które są bardziej porównywalne. Pozwala to uzyskać „czystszy obraz zysków firmy” i jest wskaźnikiem wyceny neutralnym wobec struktury kapitałowej.
• Korzyści w praktyce:
  • Porównania branżowe: Mnożnik EV/EBITDA jest szczególnie użyteczny do porównywania wycen spółek w tej samej branży, nawet jeśli mają różne poziomy zadłużenia lub podlegają różnym systemom podatkowym.
  • Analiza fuzji i przejęć (M&A) oraz LBO: Wskaźnik ten pomaga ocenić rentowność operacyjną firmy niezależnie od jej zadłużenia, co jest kluczowe przy analizie transakcji takich jak wykup lewarowany (LBO).
• Kontrast z wskaźnikiem P/E: W przeciwieństwie do wskaźnika Cena/Zysk (P/E Ratio), który opiera się tylko na kapitale własnym i jest wrażliwy na strukturę zadłużenia, EV/EBITDA analizuje wartość całej firmy w odniesieniu do jej zysków operacyjnych. To sprawia, że często jest preferowany przy analizie firm o zróżnicowanym zadłużeniu lub w sektorach kapitałochłonnych.

Dzięki zdolności do normalizacji zysków pod kątem kosztów finansowania i podatków, EBITDA stanowi cenne narzędzie przy ocenie wartości firm, umożliwiając bardziej rzetelne porównania i analizy transakcyjne.

Podsumowanie

EBITDA (Earnings Before Interest, Taxes, Depreciation, and Amortization) to potężne narzędzie w arsenale analityka finansowego, które pozwala ocenić podstawową rentowność operacyjną firmy. Jej główna zaleta to możliwość porównywania przedsiębiorstw niezależnie od ich struktury kapitałowej, obciążeń podatkowych czy polityki rachunkowości, co czyni ją nieocenioną w analizach porównawczych i wycenach, takich jak mnożnik EV/EBITDA. Zdolność EBITDA do izolowania zysków z podstawowej działalności biznesowej jest kluczowa dla zrozumienia faktycznej efektywności operacyjnej.

Jednak EBITDA nie jest pozbawiona wad. Ignorowanie przez nią kluczowych kosztów, takich jak odsetki, podatki, wydatki kapitałowe (Capex) oraz zmiany kapitału obrotowego, może prowadzić do nadmiernie optymistycznych ocen kondycji finansowej i przepływów pieniężnych. Brak oficjalnego uznania tego wskaźnika w GAAP czy IFRS dodatkowo stwarza ryzyko manipulacji i utrudnia porównania. Jak ostrzegał Warren Buffett, poleganie wyłącznie na EBITDA może być zwodnicze.

Dlatego kluczowe przesłanie jest takie, że EBITDA jest cennym wskaźnikiem, ale nigdy nie powinna być analizowana w oderwaniu od innych metryk finansowych. Analiza musi być uzupełniona o zysk netto, zysk operacyjny, rachunek przepływów pieniężnych oraz analizę bilansu, aby uzyskać pełny obraz zdrowia finansowego firmy. Warto dokładnie przeglądać sprawozdania finansowe, porównywać różne wskaźniki lub skonsultować się z profesjonalistą finansowym, aby dokonać rzetelnej oceny finansowej każdej firmy.

FAQ – najczęściej zadawane pytania o EBITDA

Jaka jest główna różnica między EBITDA a zyskiem netto?

EBITDA wyklucza odsetki, podatki, amortyzację środków trwałych i wartości niematerialnych, skupiając się na zysku operacyjnym. Zysk netto jest zyskiem końcowym po uwzględnieniu wszystkich kosztów.

Czy EBITDA może służyć do pomiaru faktycznego przepływu pieniężnego?

Nie, EBITDA jest wskaźnikiem rentowności operacyjnej i nie mierzy bezpośrednio przepływu pieniężnego. Pomija ona kluczowe elementy przepływów pieniężnych, takie jak wydatki kapitałowe i zmiany w kapitale obrotowym.

Czy EBITDA jest wskaźnikiem GAAP?

Nie, EBITDA nie jest wskaźnikiem zdefiniowanym przez Ogólnie Przyjęte Zasady Rachunkowości (GAAP) ani Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (IFRS). Brak standaryzacji może prowadzić do różnic w jej obliczaniu.

Kiedy EBITDA jest najbardziej przydatna?

EBITDA jest najbardziej użyteczna do porównywania efektywności operacyjnej firm w różnych branżach lub firm o odmiennych strukturach kapitałowych i podatkowych. Jest również powszechnie stosowana w wycenie.

Kim jest Warren Buffett i jakie jest jego stanowisko wobec EBITDA?

Warren Buffett to znany inwestor. Wielokrotnie ostrzegał, że EBITDA może być „bez znaczenia”, jeśli nie uwzględnia się kosztów kapitałowych i wpływu na przepływy pieniężne, podkreślając jej ograniczenia.

 

Poszukujesz agencji SEO w celu wypozycjonowania swojego serwisu? Skontaktujmy się!